بررسی تطبیقی مفهوم وطن در شعر مشروطه و شعر دفاع مقدّس

چکیده: وطن، به عنوان یکی از مولّفه های هویت ساز، در هر ملّت مطرح می شود و علاقه و دوستی نسبت به آن در صیانت از فرهنگ و هویت یک کشور می تواند تأثیرگذار باشد. وطن دوستی، یکی از ویژگی های مردم آزاده و ضامن حفظ استقلال و تمامیت ارضی یک کشور است. وطن دوستی، یکی از ویژگی های شعر و ادب فارسی است. در هر برهه ای از زمان که وطن، دچار ناملایمات می شود و مورد هجوم دشمنان قرار می گیرد، شاعران نیز همگام با مردم، با سلاح قلم به دفاع از آن بر می خیزند. در دور? مشروطه، حضور بیگانگان و عدم کفایت شاهان قاجار، باعث شد که شاعران منظومه های فراوانی را در ستایش و تمجید از وطن بسرایند. هم چنین با آغاز جنگ تحمیلی و اشغال شدن شهر های مرزی کشور، شاعران به دفاع از وطن برخاستند و اشعار زیادی را در وصف و ستایش از آن سرودند. پرداختن به شعر وطنی این دو دوره، از آنجا که وطن به عنوان یکی از مولّفه های هویت ساز مطرح است، می تواند حایز اهمیّت باشد و پرداختن به این گونه از شعرها، در روند وطن دوستی یک ملّت می تواند تأثیر گذار واقع گردد. در این پژوهش که بر اساس روش کتابخانه ای و سندکاوی صورت گرفته، ابتدا شعر وطنی مشروطه و دفاع مقدّس تحلیل و بررسی و سپس به تطبیق و مقایس? شعر وطنی این دو دوره پرداخته شده است. با انجام این پژوهش مشخّص شد که مفهوم وطن به عنوان یک موضوع اصلی در شعر شاعران مشروطه و دفاع مقدّس مطرح می شود و شاعران همگان را به وطن دوستی و دفاع از وطن فرا می-خوانند. مفهوم وطن درشعر مشروطه با رنگ و بوی ملّی و در شعر دفاع مقدّس با رنگ و بوی اسلامی به وجود می آید. در مسیر وطن دوستی این دو دوره شباهت ها و تفاوت هایی نیز وجود دارد که باعث تمایز شعر وطنی این دو دوره شده است. کلمات کلیدی: شعر، وطن، مشروطه، دفاع مقدّس.